مس یکی از فلزاتی است که کاربرد و خواص بسیار زیادی دارد. این فلز علاوه بر این که برای سلامتی و بدن بسیار مفید است از آن در صنعت و صنایع دستی استفادههای زیادی میتوان نمود. این فلز از مواد طبیعی مانند خاک و آب و هوا، صخرهها و همچنین برای گیاهان و حیوانات مورد استفاده قرار میگیرد.
مس عنصر است در بدن که بدن به آن نیاز دارد بعد از آهن و روی که برای سوخت و ساز بدن بسیار مهم و مفید است. به همین دلیل استفاده نمودن از مس برای مصارف آشپزی و پخت و پز غذا بسیار توصیه شده است. همچنین ظروف مسی به دلیل مرغوب و با کیفیتتر بودن آن نسبت به سایر فلزات دیگر از با کیفیتترین و بهترین ظروف در آشپزخانه مورد استفاده قرار میگیرد.
پیدایش مس
انسان پس از کشف سنگ و گل برای تامین نیازهای خود به فلز از روی استفاده نمود در میان فلزات مس نسبت به سایر فلزات دیگر به صورت خالص در طبیعت مورد استفاده قرار میگرفت. برای درخشان شدن و مراقیت بیشتر ظروف مسی طبق بررسیها و مطالعات انجام شده توسط باستان شناسان تا پیش از قرن ۵ از مس خالص استفاده میشد که با استفاده از چکش کاری سرد به آن فرم میدهند در سالهای اخیر طبق اسناد و مدارک موجود که از سراسر نقاط ایران به دست آمده است میتوان از مرکز تا شمال ایران را به عنوان قدیمیترین مراکز فلزکاری دنیا و نیز فلزکاران ایران از پیشگامان کشف ذوب مس در جهان باستان نامید به همین دلیل معادن مس در ایران به وفور قابل رویت است.
فواید مس برای سلامتی
مس از دسته فلزاتی است که جذب آهن بسیار زیاد دارد به همین دلیل برای رساندن اکسیژن به تمامی اندامهای بدن نقش مهمی را ایفا میکند. خواص مس میتوان به این مسئله اشاره نمود.
• مس باعث افزایش رشد بیشتر بدن میشود و همچنین به آنزیمهای بدن و بهبود سلامتی بدن کمک شایانی میکند.
• مس برای جلوگیری از پیری زودرس و افزایش انرژی و قوای جسمانی بسیار مفید و موثر میباشد.
• منظم بودن ضربان قلب و غده تیروئید
• ترمیم و بهبود زخمها
• کاهش کلسترول خون
• بالا رفتن گلبولهای قرمز خون
• التهاب مفاصل
تمامی این عوامل از مزیتهای استفاده نمودن از ظروف مس برای سلامتی و بدن است.
از فواید مس در صنایع دستی
فلز مس یکی از موادی است که برای ساخت و تولید مصالح و لوازم تزیینی برای فرم و شکل دادن فلزاتی مانند طلا و نقره میباشد که برای آثار هنری و صنایع دستی مورد استفاده قرار میگیرد. استفاده نمودن از مس در به کار بردن آثار هنری ایران برای ساخت و تولید ظروف و اشکال مسی برای زیرساخت آثاری مانند میناکاری اصفهان و فیروزه کوبی که به عنوان یکی از اصلیترین لوازم و هنرهایی مانند ملیله کاری و قلمزنی، حکاکی و سایر هنرهایی از این دست میباشد. اهمیت مس در هنر میناکاری بسیار زیاد است و جلوه و زیبایی آثار میناکاری را چندین برابر میکند.
روشهای نگهداری از ظروف مسی
روشهای مختلفی برای نگهداری از ظروف مسی وجود دارد از جمله:
1. در صورتی که میخواهید که روی لکههای و یا آلودگیهایی که بر روی ظروف مسی ایجاد شده است را برطرف نمایید میتوانید از یک تکه پیاز استفاده نماید با این شیوه شما میتوانید ظروف تمیزتری داشته باشید.
2. هنگام شستشوی ظروف مسی حتماً از یک اسفنج نرم استفاده کنید.
3. در صورت امکان از قرار دادن ظروف مسی در داخل ماشین ظرفشویی اکیداً خودداری نمایید و پس از خشک کردن سریع آن را خشک کنید.
4. هنگام استفاده یا شستشو از ظروف مسی مراقب باشید که لایه پوششی محافظ از بین نرود.
5. در صورتی که ظروف مسی خیلی کثیف است برای این که براق و درخشان شود میتوانید برای این منظور از نصف لیموترش و مقداری نمک روی بخش مورد نظر قرار دهید و یا از مخلوط سرکه و نمک استفاده نمایید و برای تمیز کردن ظروف مسی به کار ببرید.
6. همچنین میتوانید برای تمیزتر شدن ظروف مسی از یک قاشق غذا خوری نمک و یک پیمانه سرکه سفید و مقداری کمیآب داخل ظروف مورد نظر بریزید و محلول را روی اجاق گاز قرار دهید تا بجوشد. سپس آن را با محلول صابون و آب جوش شستشو دهید و در پایان آب کشی نمایید و بعد از آن سریعاً اقدام به خشک کردن آن نمایید.
7. در صورتی که لایه پوشش ظروف مسی در معرض حرارت، تغییر رنگ میدهد و سطح بیرونی آن به دو رنگ تبدیل شد در این موقع باید حتماً از مقداری نمک و سرکه مخلوط کنید تا یک ماده غلیظی ایجاد شود سپس با استفاده از اسکاج نرم سطح ظرف را بکشید سپس آبکشی نمایید. برای این منظور نیز میتوانید از قره قروت و یا آب نارنج نیز استفاده نماید.
هنگام شستشوی سطح داخل ظروف مسی را با مقداری آب خیس کنید و با کمیخاکستر و ذغال و اسکاج نرم آن را تمیز کنید سپس آن را آبکشی نمایید و برای خشک کردن آن از یک دستمال خشک یا یک تکه حوله تمیز کمک بگیرید.
8. در صورتی که لایه پوششی شما از مسی کاملاً از بین رفته بود میتوانید دوباره آن را ترمیم نمایید و مانند روز اول آن را در بیاورید و مورد استفاده قرار دهید.
9. پیش از استفاده نمودن از ظروف مسی آن را در ابتدای امر مقداری شیر داخل آن بجوشانید تا کلیه سموم که ممکن است در ظرف وجود داشته باشد کاملاً از بین برود.
10. تهیه نمودن غذاهایی که اسیدی و ترش هستند در این ظروف مسی اکیداً خودداری نمایید. زیرا اکثر ظروف مسی فاقد پوشش قلع هستند و ممکن است باعث بروز مشکلات و ناراحتیهایی برای بدن شما شود. البته باید این موضوع را نیز مد نظر قرار دهید. که استفاده نمودن از مس باعث میشود به وجود آمدن حساسیتهای و تهوع و اسهال در افراد میشود. تجمع مس اضافی در کبد به تدریج منجر به از کار افتادن به کبد میگردد.
11. برای شستشوی ظروف مسی از مواد شوینده و ضد عفونیکنندههای قوی همراه با اسکاجهای زبر جداً خودداری نمایید. با رعایت کردن تمامی این نکات و توصیههایی که در فوق بیان شد میتوانید طول عمر آن را تضمین کنید.
انتخاب ظروف مسی
ظروف مسی با سه روش ساخته تولید میشود اعم از:
• ماشینی
• نیمه چکشی
• دست ساز
ظروف مسی ماشینی
به این شیوه است که تمامی مراحل ساخت ظروف توسط دستگاه و ابزارهای مکانیکی به صورت خودکار انجام میشود و باعث میشود که روی بدنه ظرف یکی سری خطوط موازی ایجاد نماید این نمونه از ظرف مسی خیلی مرغوب نیستند و قیمت مناسبتری نسبت به سایر ظروف مسی دارد.
ظروف مسی نیمه چکشی
پس از خم شدن و انعطاف دادن ظروف با استفاده از چکش توسط مسگرها انجام میشود که بدنه این ظروف پر از جای چکش میباشد. معمولا کنارهای ظروف از لحیم کاریهایی از برنج مشاهده میشود.
ظروف مسی دست ساز
این مدل از ظروف به صورت دست ساز ساخته میشود که توسط مسگرهای باتجربه و زبردست انجام میگیرد. این دسته از ظروف قیمت بسیار زیادی نسبت به سایر ظروف دیگر دارد.
منبع: میناساز